Χωρίς Πανοπλία – No Armour

Υπάρχουν πολλά διδάγματα τα οποία μπορούμε να εκμαιεύσουμε από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και από πολλούς φιλοσόφους οι οποίοι θεωρούνται πρώιμοι και στους οποίους δεν έχει αποδοθεί η πρέπουσα σημασία. Ένας τέτοιος φιλόσοφος είναι ο Αρίστιππος ο Κυρηναίος, ο οποίος ήταν μαθητής του Σωκράτη και ιδρυτής της Κυρηναϊκής Ηδονιστικής σχολής. Ο  Αρίστιππος θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας των ηδονιστικών θεωριών, αφού φαίνεται ότι η Κυρηναϊκή σχολή ήταν η πρώτη η οποία μελέτησε με συστηματικό τρόπο τον ηδονισμό και την θέση ότι η Ηδονή είναι το τέλος, ο τελικός σκοπός δηλαδή κάθε πράξης και συλλογισμού. Οι Κυρηναϊκοί με άλλα λόγια θεωρούσαν την ηδονή ως το υπέρτατο αγαθό. Μάλιστα, το όνομα του Αρίστιππου έχει ταυτιστεί με τον ακραίο ηδονισμό.

Δύο βασικά διδάγματα τα οποία μπορεί να υποστηριχθεί ότι πηγάζουν μέσα από την ζωή του Αρίστιππου είναι η μη προσκόλληση μας στις ηδονές και η απόλαυση στον μέγιστο δυνατό βαθμό της παρούσας στιγμής.

Η μη προσκόλληση στις ηδονές μπορεί να φαντάζει ως σχήμα οξύμωρο όταν προέρχεται από τον ιδρυτή του ηδονισμού, όμως αυτή φαίνεται να ήταν η γενικότερη στάση και διδασκαλία του. Όταν ο Αρίστιππος είχε κατηγορηθεί για την σχέση του με τη φημισμένα εταίρα Λαΐδα, τους απάντησε ότι Διαβάστε περισσότερα “Ακραίος ηθικός ηδονισμός και Αρίστιππος”

Φανταστείτε ότι βρίσκεστε σε ένα σταυροδρόμι, στην ακμή της νιότης σας και προσπαθείτε να αποφασίσετε ποιο από τα δύο μονοπάτια θα διαλέξετε. Ενώ προσπαθείτε να ζυγίσετε τις επιλογές σας, δύο δελεαστικές οντότητες σας προσεγγίζουν. Οι δύο οντότητες προσπαθούν να σας βοηθήσουν να πάρετε την ορθότερη απόφαση. Η πρώτη σας προσφέρει ένα λαμπερό μονοπάτι, γεμάτο από ευκολίες, χωρίς κόπο ή αγώνα, γεμάτο με άμεσες απολαύσεις. Η δεύτερη οντότητα σας δείχνει ένα δρόμο γεμάτο από προκλήσεις, οι οποίες απαιτούν σκληρή προσπάθεια, θυσίες και ιδρώτα. Ποιον δρόμο θα διαλέγατε; Ποιες είναι αυτές οι οντότητες, και τι σχέση έχουν με Ηρακλή, τον Σωκράτη, τον ακραίο ηδονισμό και τον πατέρα του ηδονισμού;

Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα στο έργο του Απομνημονεύματα, ο Σωκράτης προέτρεπε τους μαθητές του να είναι εγκρατείς ως προς την επιθυμία του φαγητού, του ποτού και της λαγνείας. Για αυτό τον λόγο όταν ο Σωκράτης εντόπισε ένα μαθητή του ο οποίος ήταν κάπως ακόλαστος – όπως αναφέρει ο Ξενοφώντας – προσπάθησε να τον μεταπείσει για την αξία της ηδονής. Αυτός ο μαθητής ήταν ο Αρίστιππος ο Κυρηναίος, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως ο πατέρας του ηδονισμού αφού μετά τον θάνατο του Σωκράτη ίδρυσε την φιλοσοφική σχολή του ηδονισμού ή όπως είναι διαφορετικά γνωστή, την Κυρηναϊκή σχολή. Το όνομα του Αρίστιππου έχει ταυτιστεί μάλιστα με τον ακραίο ηδονισμό.

Ο Σωκράτης, αφού εντόπισε, όπως έχουμε αναφέρει, ότι ο Αρίστιππος ήταν επιρρεπής στις εύκολες ηδονές,  επιστράτευσε Διαβάστε περισσότερα “Η ηδονή φλερτάρει τον Ηρακλή – Ο μύθος του Προδίκου”

Φανταστείτε ότι διακατέχεστε από μια αίσθηση απόλυτης ευτυχίας, η οποία σας ήταν εντελώς άγνωστη μέχρι σήμερα. Είστε συνεχώς σε μια κατάσταση έκστασης, ενώ παράλληλα νιώθετε την απόλυτη ηρεμία και τη μέγιστη δυνατή ηδονή. Νιώθετε ότι έχετε τη μέγιστη δυνατή ενέργεια και δύναμη και ο πόνος και οι ενοχλήσεις για εσάς είναι κάτι άγνωστο. Νιώθετε ότι βρίσκεστε σε έναν κόσμο όπου όλα είναι δυνατά και δεν έχετε καμία ανησυχία. Διακατέχεστε από ένα αίσθημα απόλυτης αισιοδοξίας και ελπίδας, νιώθετε ότι η ζωή είναι γεμάτη ευκαιρίες. Όλα τα χρώματα, οι ήχοι και οι μυρωδιές είναι εντονότερα, η αίσθηση της αφής βιώνεται πάντα ευχάριστα και αισθάνεστε ότι η αντίληψή σας έχει επεκταθεί και ανακαλύπτετε συνδέσεις εκεί που ήταν εξαιρετικά δύσκολο να διαφανούν προηγουμένως.

Για να ζήσετε αυτήν την απόλαυση στο διηνεκές, ή αυτό που φαίνεται ότι είναι το διηνεκές – χωρίς όμως να υπάρχει διέξοδος, αφού ο μελλοντικός σας εαυτός δεν θα μπορούσε ποτέ να εγκαταλείψει την μέγιστη ηδονή – θα έπρεπε να πάρετε μόνο ένα μπλε χαπάκι με απόλυτα εγγυημένα αποτελέσματα. Θα το κάνατε;

Ναι ή Όχι!

Η απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα ίσως να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν ασπάζεστε κάποια μορφή της ηθικής θεωρίας του ηδονισμού, όπως είναι ο κλασικός ηδονισμός ή κάποια μορφή ακραίου ηδονισμού.

Τι είναι όμως ο ηδονισμός και πώς σχετίζεται με την μηχανή εμπειρίας του Robert Nozick και το προαναφερθέν νοητικό πείραμα; Βρείτε την απάντηση στο ακόλουθο βίντεο.