Ο Φόβος της Αποτυχίας

Ο φόβος της αποτυχίας έχει τις ρίζες του στην παιδική μας ηλικία και είναι πανίσχυρος στην κοινωνία μας. Είναι εδραιωμένος στην ανάγκη μας να μένουμε μακριά από το άγνωστο και να έχουμε τον έλεγχο σε ότι κάνουμε, στην ανάγκη μας για τελειότητα και να είμαστε αρεστοί στους άλλους. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση κάνει το φόβο ισχυρότερο και ίσως μας βάζει σε ένα φαύλο κύκλο όπου εμείς οι ίδιοι είμαστε καταδικασμένοι να επιβεβαιώνουμε στον εαυτό μας τους φόβους μας.

Αλήθεια, πόσες φορές προσπαθήσατε να πείσετε τον εαυτό σας ότι δεν έχετε τις ικανότητες να πράξετε κάτι, μόνο και μόνο για να μην εκτεθείτε σε μια πιθανή αποτυχία στην προσπάθεια σας να το δοκιμάσετε;

“Η αποτυχία θα έρθει όπως και να έχει, γιατί να εκτεθώ;” είναι η σκέψη που περνά από το μυαλό σας. Δεν είναι αυτός ο λόγος που δεν ξεκινάτε γυμναστήριο; Δεν είναι αυτός ο λόγος που δεν προσπαθείτε να παίξετε ποδόσφαιρο, έστω και σαν ενήλικες, σε μια ερασιτεχνική ομάδα; Δεν είναι αυτός ο λόγος που δεν δοκιμάζετε να κάνετε μια δύσκολη συνταγή στη κουζίνα ή που δεν ξεκινάτε εκείνα τα μαθήματα χορού που τόσο πολύ ποθείτε;

Πόσα άλλα πράγματα δεν δοκιμάσατε, ενώ το θέλατε πραγματικά; Πόσα πράγματα δεν κάνατε γιατί φοβόσασταν ότι θα αποτύχετε;

Είναι λες και το εγώ του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά προσπαθεί να τον κρατήσει αλυσοδεμένο στο έδαφος για να μην σκαρφαλώσει στις κορυφές της επιτυχίας επειδή ίσως στην προσπάθεια του αυτή να κινδυνέψει να γκρεμοτσακιστεί. Βλέπετε το εγώ μας τρέμει τις πτώσεις, ειδικά αυτές που γίνονται από ψηλά.

Αν επιλέγετε την “ασφαλή οδό”, δηλαδή την οδό της αδράνειας, γιατί όπως πιστεύετε δεν έχει ρίσκο, έχετε δίκαιο, δεν έχει ρίσκο… Γιατί η αποτυχία – όπως την ορίζετε – σε αυτή την περίπτωση, είναι δεδομένη.

Ίσως ξεχνάτε ότι τα πουλιά δεν μαθαίνουν να πετούν παραμένοντας στο έδαφος ή όπως πολύ εύστοχα αναφέρει ο Μαρσέλ Προυστ “Οι άνθρωποι θέλουν να μάθουν να κολυμπούν και ταυτόχρονα να κρατούν τα πόδια τους στη στεριά”. Αυτό όμως δεν είναι εφικτό, χωρίς έκθεση σε προβλήματα και ρίσκο ελάχιστα μπορούν να γίνουν.

Όλοι οι δρόμοι που επιλέγουμε έχουν και το ανάλογο τίμημα, τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να προβλέψουμε επακριβώς το αποτέλεσμα. Το σίγουρο είναι ότι τίποτα δεν μπορεί να εξασφαλιστεί εκ των προτέρων. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να σταθεί ως δικαιολογία για την αποφυγή της δράσης. Στη ζωή θα βρείτε πολλά εμπόδια, πολλά από αυτά είναι κομμάτι της άγριας ομορφιάς της.

Ο φόβος της αποτυχίας είναι ικανός να σας προκαλέσει παράλυση και μπορεί να πάρει πολλές μορφές, μερικές εκ των οποίων είναι όπως αναφέραμε η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η τελειομανία, οι οποίες σε μερικές περιπτώσεις φτάνουν στο σημείο να οδηγήσουν το άτομο στην ασυνείδητη υπόσκαψη της ίδιας του της προσπάθειας, δηλαδή στο αυτο-σαμποτάζ.

Θάρρος δεν είναι η απουσία φόβου, θάρρος είναι η δύναμη να επιλέξουμε τη δράση όταν μας κυριεύει ο φόβος.

Μην αναζητάτε το τέλειο αποτέλεσμα. Η τελειότητα δεν υπάρχει, και αν για κάποιους υπάρχει είναι εντελώς υποκειμενική.
Αν περιμένετε τη μέρα που θα είναι η διατριβή σας σε τέλεια μορφή για να την παραδώσετε, απλά δεν θα την παραδώσετε ποτέ. Ποτέ δεν θα είστε εντελώς βέβαιοι ότι το “τέλειο” θα σας προστατέψει από ενδεχόμενη κριτική, αποδοκιμασία ή ακόμα και από την αποτυχία. Αρκεστείτε σε ένα καλό αποτέλεσμα παρά στο να κυνηγάτε την τελειότητα.

Τις περισσότερες φορές η αποτυχία πέρα από μερικά δυσάρεστα συναισθήματα που μπορεί να μας προκαλέσει δεν θα έχει και τόσο τραγικά αποτελέσματα.
Είναι καλό να σκεφτούμε το χειρότερο δυνατό σενάριο σε μια ενδεχόμενη αποτυχία και να αναλογιστούμε αν αυτό που αναμένουμε ως χειρότερο σενάριο είναι πράγματι τόσο τραγικό – που συνήθως δεν είναι. Αυτό θα μας δώσει μεγαλύτερη δύναμη για να προχωρήσουμε με μειωμένο άγχος.

Αν τώρα αυτό που βλέπουμε είναι επικίνδυνο, τότε είναι καλό να αναθεωρήσουμε τον στόχο μας και να προχωρήσετε με ασφαλέστερες επιλογές. Στις περισσότερες των περιπτώσεων όμως, δεν πρόκειται να συντριβούμε ή να καταρρακωθούμε ή να πάθουμε οτιδήποτε αν δοκιμάσουμε και αποτύχουμε.

Τι θα κάνω αν όντως αποτύχω;

Η αποτυχία είναι μέρος της ζωής. Από την στιγμή που ζούμε, είναι δεδομένο ότι θα αποτύχουμε σε αρκετά από τα εγχειρήματα μας: ξεκινώντας από τις απλούστερες μορφές της αποτυχίας, όπως είναι η ήττα μας σε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι και η διαχείριση των συναισθημάτων που αυτή προκαλεί, μέχρι τις πολύ πιο περίπλοκες και δύσκολες μορφές της, όπως για παράδειγμα η αποτυχία σε ένα επαγγελματικό εγχείρημα.

Όπως και σε όλα τα πράγματα στη ζωή, η οπτική που θα επιλέξουμε να δούμε την αποτυχία είναι καταλύτης για το αν θα έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο σε εμάς – ή ακόμα και καταστροφικές συνέπειες.

Το κυριότερο όμως που έχετε να κάνετε είναι να μην συγχέετε την αποτυχία σας σε ένα συγκεκριμένο στόχο με την γενικευμένη εντύπωση ότι αποτύχατε σαν άτομο. Η αξία σας δεν μειώνεται σε καμιά περίπτωση γιατί εσείς ή o κόσμος έχετε την εντύπωση ότι αποτύχατε κάπου που πιστεύετε ότι θα έπρεπε να είχατε πετύχει.

Η θετική πλευρά της αποτυχίας

Για να επέλθει η αποτυχία σημαίνει ότι υπήρξε προσπάθεια. Η δύναμη να προσπαθήσουμε και να κυνηγήσουμε τα όνειρα μας είναι από μόνη της αξιοθαύμαστη. Θα πρέπει να επικροτήσετε τον εαυτό σας που τόλμησε να εκτεθεί στο ρίσκο. Σκεφτείτε ότι εξετάσατε την απόδοση σας και είδατε τις αδυναμίες σας, η εξάσκηση είναι αυτή που κάνει την διαφορά.
Να αναλογιστείτε πόσα πράγματα έχετε μάθει στην πορεία αυτής της διαδικασίας. Να σκεφτείτε τα λάθη σας και τις παραλείψεις σας, να βρείτε ποια ήταν τα δυνατά σας σημεία.
Στην επόμενη προσπάθεια σας, με περισσότερες γνώσεις και εμπειρία, θα έχετε πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να πετύχετε.

Όσοι θέλετε να αναδημοσιεύσετε κάποιο άρθρο, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας.