Είμαι αριστερός και εκπροσωπώ την απόλυτη αλήθεια, η ιδεολογία μου είναι κατά πολύ ανώτερη από τη δική σου. Είμαι δεξιός και εκπροσωπώ την απόλυτη αλήθεια, η ιδεολογία μου είναι κατά πολύ ανώτερη από τη δική σου.
(Αριστερός και δεξιός): Είμαι ο εκπρόσωπος της απόλυτης, αλάνθαστης και αμετάβλητης αλήθειας του σύμπαντος, είμαι ο απόλυτα ορθός άρχοντας και είσαι ο απόλυτα λανθασμένος δαίμονας του κακού. Εκπροσωπώ το απόλυτο καλό και εσύ το απόλυτο κακό.
Αν δεν υπήρχες, ο κόσμος θα ήταν κατά πολύ καλύτερος, θα ήταν άριστος και ουτοπικός, αλάνθαστα διοικούμενος από τον θεό ή τον άνθρωπο, τη φύση και τη συνείδηση του σύμπαντος. Μοναδικό πρόβλημα εσύ αΔΕΞρΙστΕρε. Είσαι η αιτία όλων των κακών αυτού του κόσμου.
Αυτή είναι η πολιτική πτυχή του προβλήματος της έχθρας και του μίσους.
Ποια είναι όμως η φυσική εμφάνιση αυτού του φαινομένου στον φυσικό κόσμο;
Χάος και τάξη, ποιο εκ των δύο θα επέλεγες; Θα σκέφτεσαι ότι μάλλον δεν θα μπορούσες να ζήσεις στο χάος, δεν θα υπήρχε κανένας κανόνας για να στηριχθείς και να βασίσεις τα πλάνα της ζωής σου. Ίσως, να αποφάσιζες χωρίς πολλή σκέψη να επιλέξεις την τάξη. Τι πιο ωραίο να ήταν σε τάξη η κοινωνία και ο κόσμος στον οποίο ζούμε και να έχουμε όλη τη ζωή μας υπό τον έλεγχο μας;
Το πρόβλημα με αυτή τη σκέψη είναι ότι ούτε η υπερβολική τάξη μπορεί να θεωρηθεί καλή για την ευημερία μας! Η υπερβολική τάξη δεν μπορεί να «γεννήσει» ευκαιρίες, χαρές και ηδονές. Η υπερβολική τάξη ενδεχομένως να μην μπορούσε να γεννήσει ούτε και παιδιά. Η διαδικασία τεκνοποίησης στα μάτια μας είναι μια πολύ χαοτική εμπειρία. Ευθύς εξαρχής ένα χαώδες κοπάδι που μπορεί να αγγίζει και το μισό δισεκατομμύριο σπερματοζωάρια εφορμούν με μοναδικό στόχο το ωάριο. Στην συνέχεια μια εγκυμοσύνη – στα μάτια τουλάχιστο αυτών που βλέπουν ελαφρώς κάτω από την επιφάνεια – δεν θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση να χαρακτηριστεί ως μια βιολογική διεργασία η οποία να διακατέχεται από υπερβολική τάξη. Η γέννα ενός παιδιού προκρίνεται μέσα από μια χαοτική διεργασία, η επιβίωση του κάθε βιολογικού είδους εξαρτάται εν μέρει και από αυτό το χάος το οποίο θα δημιουργήσει πολλά πιστά αλλά και μερικά ελαφρώς τροποποιημένα αντίγραφα των γονιδίων των γονέων του. Το βιολογικό εξελίσσεται μέσα από το χάος. Η απόλυτη τάξη θα δημιουργούσε στασιμότητα και θάνατο ή στην καλύτερη επαναλαμβανόμενα αντίτυπα μιας επικρατούσας εκδοχής λίγων διαφορετικών «ανθεκτικών» βιολογικών ειδών.
Πέραν τούτου όλα τα απολυταρχικά καθεστώτα, κάθε χρώματος, στηρίζουν την επιρροή τους πάνω στην υπερβολική τάξη. Τη φαινομενική τάξη τουλάχιστον, η οποία προέρχεται από την απειλή της βίας μέσω του στρατού και της αστυνομίας. Η υπερβολική τάξη διαφθείρει τη βάση της κοινωνίας και τις περισσότερες φορές αυτή η φθορά μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση του αυταρχικού οικοδομήματος. Δεν υπάρχει φυσικά καμιά εγγύηση ότι αυτό θα συμβαίνει κάθε φορά. Το βέβαιο είναι ότι οι πολίτες των αυταρχικών καθεστώτων και ως εκ τούτου η κοινωνία στο σύνολο της υποβιβάζονται σε μια σκιά του εαυτού τους. Η απειλή της βίας και η τάξη που επιφέρει καταδυναστεύουν όχι μόνο τον αυθορμητισμό αλλά και τη δημιουργικότητα. Πρώτο θύμα η καινοτομία και η παραγωγή. Δεύτερο θύμα, οι άνθρωποι οι οποίοι απολαμβάνουν τα αγαθά που προκύπτουν από τα γεννήματα του ζευγαρώματος του ανθρώπινου πνεύματος και της χαοτικής φύσης των πραγμάτων.
Από την άλλη, το απόλυτο χάος δεν θα μπορούσε να είναι προς όφελος του ανθρώπου ή κάθε άλλης έμβιας ή μη ύπαρξης. Το απόλυτο χάος διαλύει τη δυνατότητα για κάθε πρόβλεψη του μέλλοντος. Αυτή η αδυναμία στήριξης των στόχων των προσώπων πάνω σε γερές βάσεις οι οποίες θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε ένα ικανοποιητικό βαθμό επιτυχίας να προβλέψουν στο ελάχιστο δυνατό το μέλλον, αποτελεί και τον δήμιο της προόδου και της εξέλιξης. Αποτελεί τον δήμιο κάθε μορφής ζωής. Η πρόοδος, η καινοτομία, η παραγωγικότητα, ακόμα και η ίδια η ζωή βρίσκονται στο μεταίχμιο του χάους και της τάξης. Στο σημείο μηδέν όπου συναντιέται το απόλυτο χάος με την απόλυτη τάξη. Αυτή η λεπτή γραμμή αποτελεί ένα μοναδικό μίτο της Αριάδνης, ένα μίτο της ζωής, ο οποίος έχει ριχθεί μέσα στον πραγματικό λαβύρινθο του σύμπαντος. Είναι αυτή η λεπτή κλωστή που κάνει την ζωή εφικτή. Αν την κόψουμε δεν θα υπάρχει ούτε ο Μινώταυρος για να μας κατασπαράξει αφού και αυτός θα έχει χαθεί, μαζί με όλη την ύπαρξη, μέσα στην άβυσσο. Από την άλλη πλευρά, η υπερβολική τάξη, οι πολλές σημάνσεις στον λαβύρινθο της ζωής θα εξαφάνιζαν τον λαβύρινθο, την όλη ουσία της περιπέτειάς και της δημιουργικότητας. Από ένα σημείο και έπειτα μια επιπλέον σήμανση θα κατάστρεφε την ίδια την έννοια του λαβύρινθου. Δεν μπορούμε να καταστρέψουμε τον λαβύρινθο, ούτε και τον μίτο, αλλά πρέπει να βαδίσουμε προσεκτικά μέσα στο χάος.
Ο θάνατος της κοινωνικής ή ακόμα και της βιολογικής ζωής μπορεί να επέλθει τόσο εύκολα και σε μια κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από το υπερβολικό χάος αλλά και από την υπερβολική τάξη.
Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε από τα προλεχθέντα;
Η αριστερά έχει ανάγκη τη δεξιά για να μπορεί να βαδίζει στο σημείο που συναντιούνται οι δύο αυτές αντικρουόμενες δυνάμεις. Η δεξιά έχει ανάγκη την αριστερά για ακριβώς τον ίδιο λόγο. Η ύπαρξη των δύο τροφοδοτεί με ζώσα δύναμη την ανθρώπινη κοινωνία. Το μίσος είναι περιττό – ο αφανισμός της άλλης πλευράς και άποψης θα οδηγήσει σε αφανισμό της δικής μας άποψης. Ο κόσμος αναπτύσσεται εκεί όπου οι αντικρουόμενες δυνάμεις συναντιούνται. Αν αυτή η συνάντηση δεν είναι εφικτή τότε ο θάνατος της κάθε πλευράς είναι βέβαιος.
Η γέννηση της κάθε επόμενης ορθής ιδέας, η γέννηση του κάθε καλά προσαρμοσμένου παιδιού, είναι απότοκο της ζωής η οποία μπορεί να βρίσκεται μονάχα στο μεταίχμιο της τάξης και του χάους, στο μεταίχμιο της αριστεράς και της δεξιάς. Το μίσος είναι περιττό, η ζώσα δύναμη βρίσκεται πάντοτε στην ύπαρξη της αντίθετης παράταξης.
Ο δρόμος προς την ουτοπία βρίσκει πάντα ως αδιέξοδο την κόλαση.
Η ύπαρξη της άλλης πλευράς είναι απόλυτα απαραίτητη.
Γράφει:
Παύλος Κωνσταντίνου
Όσοι θέλετε να αναδημοσιεύσετε κάποιο άρθρο, παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μας.
- Οδηγός για θηρευτές ονείρων - 8 Αυγούστου, 2023
- Αριστερά ή Δεξιά, το αιώνιο πρόβλημα - 22 Ιουνίου, 2023
- Η γραμμή τερματισμού - 28 Νοεμβρίου, 2022
